ต้นกล้วย

ต้นกล้วย

ประโยชน์จากต้นกล้วย

กล้วย

กล้วย เป็นพืชที่ชอบอากาศร้อนชื้น ถิ่นแรกของกล้วยจึงอยู่ในแถบเอเชียตอนใต้ ซึ่งจะพบกล้วยพื้นเมืองทั้งที่มีเมล็ดและไม่มีเมล็ด และจากผลของการย้ายถิ่นฐานในการทำมาหากิน การอพยพประชากรจากเอเชียตอนใต้ไปยังหมู่เกาะแปซิฟิก ตั้งแต่ต้นศริสต์ศักราชเป็นต้นมา ในการอพยพแต่ละครั้งจะต้องมีการนำเอาเสบียงอาหารติดตัวไปด้วย จึงได้มีการนำกล้วยไปปลูกแถบหมู่เกาะฮาวายและหมู่เกาะทางด้านตะวันออก สำหรับประวัติกล้วยในประเทศไทย เข้าใจว่าประเทศไทยเป็นแหล่งกำเนิดของกล้วยป่าและต่อมาได้มีการนำกล้วยตานี และกล้วยชนิดอื่นในช่วงที่มีการอพยพของคนไทยในการตั้งถิ่นฐานของจังหวัดสุโขทัย มีเอกสารกล่าวว่าในสมัยอยุธยาพบว่ามีกล้วยร้อยหวี

ลักษณะทั่วไปของกล้วย มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า : Musa sapientum L. ชื่อวง : Nusaceae  ชื่อสามัญ : Banana

กล้วย เป็นไม้ผล ลำต้น เกิดจากกาบหุ้มซ้อนกัน สูงประมาณ 2-5 เมตร ใบเป็นใบเดี่ยวเกิดกระจายส่วนปลายของลำต้นเวียนสลับซ้ายขวาต่างระนาบกัน ก้านใบยาว แผ่นใบกว้างเส้นของใบขนานกันปลายใบมน มีติ่ง ผิวใบเรียบลื่น ใบสีเขียงด้านล่างมีไขนวลหรือแป้งปกคลุมเส้นและขอบใบเรียบขนาดและความยาวของใบขึ้นอยู่กับแต่ละพันธ์ ดอกเป็นดอกห้อยลงมายาวประมาณ 60 – 130 ซม. ซึ่งเรียกหัวปลี ตามช่อจะมีกาบหุ้มสีแดงเป็นรูปวงรี ยาว 25- 30 ซม. ช่อดอกที่มีการเจริญก็จะกลายเป็นผล ผลเป็นผลสดจะประกอบไปด้วยหวีกล้วย เครือละ 7- 8 หวี แต่ละหวีมีกล้วยอยู่ประมาณ 10 กว่าลูก ขนาดและสีของกล้วยมีลักษณะแตกต่างกันออกไปตามชนิดของแต่ละพันธุ์ บางชนิดมีผล เหลือง, เขียว,แดง แต่ละต้นให้ผลครั้งเดี่ยวเท่านั้น เมล็ด มีลักษณะกลมขรุขระเปลือกหุ้มเมล็ดมีสีดำหนาเหนียวเนื้อเมล็ดสีขาว ขยายพันธุ์ด้วยการแยกหน่อหรือแยกเหง้ารถชาติฝาด

ประโยชน์จากส่วนต่างๆของกล้วย

นอกจากที่เราจะนิยมนำผลกล้วยมารับประทาน ส่วนอื่นๆของกล้วยเราก็ยังสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้มากมาย อาจกล่าวได้ว่าเราสามารถใช้ประโยชน์จากล้วยได้ทุกส่วน โดยจะกล่าวเพียง ย่อ ๆ คือ

รากและลำต้นแท้ สามารถนำมาทำเป็นสมุนไพร ใช้รักษาโรคตามแผนโบราณ หรือใช้รักษาผิวหนังที่แดง ปวด เนื่องจากถูกแดดเผา โดยรากและลำต้นจะมีสารแทนนินซึ่งช่วยในเรื่องของแผลไหม้ น้ำร้อนลวกส่วนรากของกล้วยตีบ เมื่อนำมาต้มจะช่วยแก้ร้อนในกระหายน้ำได้เป็นอย่างดี

            ลำต้นเทียมหรือกาบลำต้น ใช้ทำเส้นใยหรือทำเชือกทอผ้า ทำอาหารสัตว์ เช่น อาหารของสุกรและยังเป็นอาหารของคนอีกด้วย เช่น แกงหยวกกล้วย กาบกล้วยก็ใช้เป็นสมุนไพรได้เช่นกัน ส่วนน้ำคั้นจากลำต้นก็ยังสามารถนำมาทากันผมร่วงหรือเร่งทำให้ผมขึ้นได้อีกด้วย

          ใบ สมัยก่อนที่พลาสติกจะเข้ามามีบทบาท คนโบราณมักใช้ใบตองเป็นภาชนะแทนจานข้าวและยังนำมาใช้ห่อของ ทำมวนบุหรี่ หรือทำงานประดิษฐ์ เช่น กระทง บายศรี ใบกล้วยที่นิยมมากคือใบกล้วยตานีเพราะมีใบที่ใหญ่ เหนียว และเขียงเป็นเงา เมื่อนำไปทำงานประดิษฐ์จะสวยงามและไม่แตกง่าย

  ดอกหรือปลี ส่วนช่อดอกของต้นกล้วย อันประกอบด้วยดอกจริงที่จะถูกหุ้มอยู่ภายในด้วยใบประดับสีแดงขนาดใหญ่ ลักษณะเป็นกาบซ้อนกันจนสุดปลายช่อ คล้ายดอกบัวตูม เมื่อดอกเพศเมียเจริญเป็นผลโดยที่ไม่ต้องได้รับการผสมเกสร จนเป็นกล้วยหวีเล็ก ๆ หรือที่เรียกกันว่า “กล้วยตีนเต่า” ชาวสวนก็จะตัดปลีที่ปลายช่อทิ้ง เพื่อไม่ให้แย่งอาหารที่จะไปเลี้ยงผลกล้วย ทั้งยังเป็นการป้องกันการสะสมเชื้อโรคของเครือกล้วยด้วยและที่เรานิยมรับประทานกัน หรือใช้บำรุงน้ำนมของมารดา ต้ม คั้น แก้เบาหวาน เมื่อนำมาตากแห้งก็สามารถใช้รักษาโรคโลหิตจางได้

ผล ใช้รับประทานได้ทั้งอ่อน แก่ และสุกถ้าผลดิบยังอ่อนอยู่สามารถใช้ปรุงอาหารในแกงป่า ส้มตำส่วนผลดิบที่แก่แล้วสามารถนำมาเชื่อมหรือทำกล้วยฉาบส่วนกล้วยสุกนั้นสามารถนำมารับประทานสดได้เลย การรับประทานกล้วยสุกนั้นมีผลดีคือจะทำให้ท้องไม่ผูกเพราะในกล้วยสุกจะมีสารเพ็คติน และยังช่วยเพิ่มกากอาหารในลำไส้ กากอาหารเมื่อเพื่มมาถึงระดับหนึ่งจะทำให้ถ่ายออกมีสารทำให้ท้องผูก เมื่อรับประทานก็ควรเคี้ยวให้ละเอียดจะช่วยในการทำงานของกระเพาะและทำให้ท้องไม่อืด